Faro de Ribadeo

Breve historia

O acordo da Comisión de Faros, determinou construír un faro nas inmediacións de Ribadeo, escollendo como emprazamento a illa Pancha de forma que se alumaría a entrada da ría desde o oeste e ademais, se balizarían os baixos coñecidos como Panchorro e Arredo.

Este emprazamento, e especialmente a coñecida como “Torre vella”, situada a  súa altura pero en terra firme, servira como marca de referencia aos pescadores e mariños que buscaban a entrada ao porto de Ribadeo.

O proxecto para o faro de illa Pancha, reduciuse a unha luz de quinta orde coa única función de sinal para a entrada á ría e ao porto ribadense. Seguramente foi o primeiro encomendado ao enxeñeiro Marcelo Sánchez Movellán e foi aprobado en marzo de 1857.

Nos anos oitenta construíuse un novo faro xunto ao antigo, coa forma estandarizada de torre cilíndrica pintada a franxas brancas e negras, de formigón de 3 metros de diámetro e 12,70 metros de altura, que eleva a nova luz a 28 metros sobre o mar. Entrou en servizo en 1983 substituíndo ao vello faro, e hoxe en día está totalmente automatizado.

Curiosidades, mitos e lendas

Na ría de Ribadeo áchanse os restos dun galeón do s. XVI descuberto no ano 2011 durante un das dragaxes periódicas que se realizan na ría para retirar os sedimentos do río Eo e aumentar o calado da zona.

Sábese do galeón que era un buque de gran tonelaxe, de 32 metros de eslora e que coincide coas características do galeón “Santiago de Galicia” que se afundiu en 1597 na ría galega e formaba parte dos restos da Armada Invencible.

Atópase de 4 a 7 metros de profundidade e a súa posta en valor débese ás características técnicas da súa construción xa que posuía todos os adiantos da súa época, por exemplo, o casco forrado de chumbo para protexer a madeira e favorecer a navegabilidad.

Ademais, trátase dun barco similar ao “Mary Rose”, buque de guerra de Enrique VIII de Inglaterra que é o único barco de guerra do século XVI rescatado do mar e que pode visitarse no porto de Portsmouth (Inglaterra).

Senda dous Faros: elementos destacados

ETAPA: Nº 1 de Vilafernando (Trabada) a Rinlo (Ribadeo) – 26 km –

VALORES CULTURAIS

  • BENS DECLARADOS DE INTERESE CULTURAL: Casco Antigo da Vila e Ría de Ribadeo; Castelo de San Damián en Punta do Castelo; Murallas de Ribadeo; Torre dous Moreno na Praza de España (Ribadeo).
  • NÚCLEOS CON IDENTIDADE LITORAL: Ribadeo e Rinlo

VALORES NATURAIS

  • ZONA DE ESPECIAL CONSERVACIÓN: Río Eo e As Catedrais
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE AVES: Ribadeo
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE VALORES NATURAIS: Río Eo, As Catedrais, Ribadeo
  • RESERVA DA BIOSFERA: Río Eo, Oscos e Terras de Burón
  • ÁREAS DE INTERESE PAISAXÍSTICO: Illa Pancha

Faro de San Cibrao

Breve historia

A necesidade dun faro foi consecuencia directa do auxe dunha das industrias galegas máis importantes do s. XIX, as fábricas de cerámica de Sargadelos situadas en Cervo. Era necesario conducir o combustible mineral e as materias primas polo que se abordou a construción dunha estrada e a modernización do porto. Co crecente tráfico fíxose evidente a necesidade dun faro no porto o que se concretou en situar en punta Atalaia de San Cibrao un faro de sexta orde.

Encárgaselle o proxecto en 1861 a Marcelo Sánchez Movellán levando a cabo un deseño moi similar ao de illa Pancha. O 30 de maio de 1864 comezou a alumar cunha lámpada de aceite de luz branca e 9 millas de alcance. En 1925 Rafael da Porca proxecta un novo torreón.

O aumento do tráfico marítimo agora provocado pola factoría Alúmina Española de San Cibrao esixe unha mellora das condicións do faro. Construíuse un novo similar ao de illa Pancha cunha franxa superior negra e pintado de branco de 13,70 metros de altura e 3 metros de diámetro. Entra en servizo o 22 de decembro de 1983 cunha luz branca que alcanza 20 millas.

Curiosidades, mitos e lendas

No ano 1967 como pode lerse na lenda do pedestal granítico do Monumento á Armada na Praia de O Torno en San Ciprian, Don Manuel Fraga, Ministro de Información e Turismo, inaugurou o monumento promovido pola confraría de pescadores da vila. A historia non deixa de ser afortunada.

Coas mareas vivas do ano 1965 unha mina de guerra da II Guerra Mundial penetrouse na ría de San Ciprian ata quedar varada na praia de O Torno. “Como o que non sabe é como o que non ve”, á saída do colexio os raparigos ían xogar con ela sen sospeitar que estaba operativa.

Deuse parte ás autoridades da Mariña de Guerra, que tras o seu exame procederon a desactivala e informar os afortunados que podía estourar en calquera momento.

Senda dous Faros: elementos destacados

ETAPA: Nº 3 de Foz a San Cibrao – 29 km-

VALORES CULTURAIS

  • NÚCLEOS CON IDENTIDADE LITORAL: Foz, Nois, Burela, San Cibrao

VALORES NATURAIS

  • ZONA DE ESPECIAL CONSERVACIÓN: Rio Ouro
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE VALORES NATURAIS: Rio Ouro
  • ÁREAS DE INTERESE PAISAXÍSTICO: San Cibrao e Ría de Lieiro

Faro de Punta Roncadoira

Breve historia

A necesidade de mellorar as condicións de recoñecemento da Ría de Viveiro esixe a construción do faro de Roncadoira. A difícil entrada á ría cunha canle impracticable en bajamar motivou xa na primeira metade do século XX a instalación de dúas luces emprazadas nos extremos da súa boca, a baliza de Socastro ao oeste e a da punta de Faro ao leste.

O proxecto do faro foi autorizado o 24 de xullo de 1974 seguindo o modelo de torre de formigón cilíndrica de 3 metros de diámetro e 12,70 metros de altura e pintado de branco, entrando en servizo de forma definitiva o 25 de febreiro de 1984 cun alcance de 21 millas. En 1993 instalouse un novo equipo luminoso e foi monitorado para ser supervisado desde o Centro de Control do porto de Ferrol.

Curiosidades, mitos e lendas

Na praia de Covas na Ría de Viveiro álzase un monumento recordatorio da traxedia acontecida o 2 de Novembro de 1810. Un forte temporal desfeita a Fragata “Mª Magdalena” que se foi a pique na praia de Covas e arrastrou ao Bergantín Palomo á Praia de Sacido. Ambos os buques formaban parte da “Expedición Cántabra” e o número de mortos alcanzo a cifra de 550, unha das maiores traxedias da Costa Española.

Este feito tivo unha enorme repercusión a nivel nacional, e máis se sumamos a circunstancia de que o corpo do capitán Blas de Salcedo da Fragata “Mª Magdalena” foi atopado abrazado ao do seu fillo na praia, polo que a Armada prohibiu que embarcasen no mesmo barco pais e fillos ou irmáns.

Senda dous Faros: elementos destacados

ETAPA: Nº 4 de San Cibrao a Viveiro – 26 km-. Desviámonos á altura de Vilachá para visitar o faro.

VALORES CULTURAIS

  • BENS DECLARADOS DE INTERESE CULTURAL: Convento das MM Dominicas de Nosa Señora de Valdeflores (Viveiro); Igrexa parroquial de Santiago e convento de San Francisco (Viveiro); Murallas e Porta de Carlos V (Viveiro), Porta do Cristo do Amparo e Porta ?do Valado? (Viveiro); Praza de Santa María (Viveiro); Castelo preto do Faro de Punta Roncadoira.
  • NÚCLEOS CON IDENTIDADE LITORAL: Vilachá, Celeiro e Viveiro.

VALORES NATURAIS

  • ZONA DE ESPECIAL CONSERVACIÓN: Costa dá Mariña occidental
  • ÁREAS DE INTERESE PAISAXÍSTICO: Roncadoira (Xove); Monte Faro (Viveiro, Xove); Costa de Morás (Xove); Monte dás Modias (Xove)

Illa Coelleira

 Breve historia

Pasada a década dos 50 esténdese a preocupación de completar a iluminación e balizamento da recortada costa galega, sinalizando todos aqueles portos e rías que poidan servir de abrigo ás embarcacións en caso de temporal. A posición adiantada de Coelleira respecto da ría de Viveiro e Ou Barqueiro outorgan unha localización idónea para un faro de orde menor que facilite a entrada en ambos os portos unha vez dobrada Estaca de Bares. O proxecto encárgaselle a Marcelo Sánchez Movellán no ano 1861 que dió a mesma solución de construción que para o faro de San Cibrao. Ante a posibilidade de illamento en caso de temporal dotar dun aljibe para recoller a auga de choiva así como un forno e alpendre para a leña.

O faro acendeuse o 30 de maio de 1864 cun alcance de 9 millas. Despois de varios cambios no sistema de iluminación en decembro de 1917 dótase cunha lámpada de acetileno especialmente indicado para as illas e cun alcance de 11 millas suprimindo o servizo dos torreros. Na actualidade esta electrificado, funcionando auxiliado de placas solares cun alcance de 8 millas.

Curiosidades, historias, mitos e lendas

Catro son as Illas Cantábricas que comparten cartel por asentar no seu chan un mosteiro dedicado a San Miguel Arcanxo: Monte Saint Michael en Normandia (Francia); Skelling Michael (Roca de Miguel) en Irlanda; Illa de St. Montaxe Michael en Cornualles (Reino Unido) e Illa Coelleira en Lugo (Galicia).

Illa Coelleira é a maior das Illas Cantábricas de Galicia. No seu día construíuse nela un mosteiro dedicado a San Miguel: San Miguel de Quolicularia. Caracterizado pola austeridade, os monxes que o habitaban trasladábanse a dicir misa a Vila de Viveiro en barcas de coiro. Máis tarde cóntase que os templarios ocuparon o lugar. Xa deshabitada, hoxe é de interese ornitolóxico pois que se refuxian nela máis de 25 tipos diferentes de aves con máis de 15.000 niños censados.

Senda dous Faros: elementos destacados

ETAPA: Nº 5 de Viveiro ao Vicedo – 22 km-

VALORES CULTURAIS

  • BENS DECLARADOS DE INTERESE CULTURAL: Castilllo situado sobre promontorio fronte á praia de Xilloi
  • NÚCLEOS CON IDENTIDADE LITORAL: O Vicedo

VALORES NATURAIS

  • ZONA DE ESPECIAL CONSERVACIÓN: Costa dá Mariña occidental.
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE AVES: Costa dá Mariña occidental.
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE VALORES NATURAIS: Costa dá Mariña occidental.
  • ÁREAS DE INTERESE PAISAXÍSTICO: Punta do Fuciño do Porco (O Vicedo); Vixia do Vicedo (O Vicedo); Monte dá Atalaia (O Vicedo); Illa Coelleira (O Vicedo).

Faro de estaca de Bares

Breve historia

Historicamente considerada a punta de Estaca de Bares como o punto máis setentrional da costa galega e cun papel relevante para os mariños xa que aparece nas cartas mariñas e portulanos medievais.

O proxecto do faro encárgase a Félix Uhagón que deseña unha torre de formato octogonal que debido ao emprazamento do terreo, situado a 93,35 metros sobre o mar, non precisaba desenvolver unha gran altura. O 1 de setembro de 1850 despois de varias probas comeza a funcionar cun alcance de 20 millas.

O faro de Bares converteuse en modelo para outros edificios proxectados na costa galega como é o caso do de Finisterre.

En 1964 é electrificado e en 1993 cámbiaselle de novo o equipo luminoso quedando monitorado para ser supervisado desde o Centro de Control do porto de Ferrol.

Curiosidades, mitos e lendas

Punto onde se unen as augas do Océano Atlántico e do Mar Cantábrico, existen unhas instalacións militares abandonadas no seu chan. Unha delas era unha base dos Gardacostas dos EEUU desde principios dos anos 60.

Estacións do goberno francés e británico operaban conxuntamente coa estación de Estaca de Bares para as operacións LORAN dos gardacostas. A Forza Aérea de EEUU pasou a controlar a base desde 1978 a1991. Hoxe están abandonadas.

O sistema LORAN -Long RAnge Navigation- é un sistema electrónico de navegación de longo alcance por radio que determina a posición baseándose no intervalo entre a recepción do sinal transmitido desde tres ou máis puntos. Foi desenvolvido durante a 2ª Guerra Mundial para axudar á navegación da aviación aliada e aos convois do Atlántico Norte.

Senda dos Faros: elementos destacados

ETAPA: Nº 6, O Vicedo-Estaca de Bares-Ou Barqueiro – 17 km-

VALORES CULTURAIS

  • NÚCLEOS CON IDENTIDADE LITORAL: O Vicedo, Ou Porto do Barqueiro, Bares e Vila de Bares.

VALORES NATURAIS

  • ZONA DE ESPECIAL CONSERVACIÓN: Costa dá Mariña occidental; Estaca de Bares.
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE VALORES NATURAIS: Costa dá Mariña occidental; Estaca de Bares
  • ÁREAS DE INTERESE PAISAXÍSTICO: Punta do Santo (Mañón), Estero do Río Sor (Mañón, O Vicedo), Estaca de Bares e Pena do Campelo (Mañón).

Faro do Cabo Ortegal

Breve historia

A punta de Ortegal está rodeada dunha perigosa cadea de peñascos en zona de rompientes. Xa na Idade Media aparece reflectida nas cartas mariñas e portulanos e no século XIX seguirá utilizándose como punto de recalada para os buques de tránsito a América e norte de Europa, considerándose nos nosos días como a imaxinaria liña divisoria entre augas do Cantábrico e o Atlántico.

Desde o ano 1847 fanse numerosas peticións para abordar a construción do faro que non son atendidas ata 1982, cando se lle encarga o proxecto ao enxeñeiro Jaime Arrandiaga converténdose nun dos faros máis modernos de Galicia.

A construción reviste a forma estandarizada dunha torre cilíndrica de 3 m de diámetro e 12,70 m de altura pintada en dúas amplas franxas de cores branco e vermello para a súa mellor visibilidade e cun alcance de 18 millas.

En 1993 sufriu unha profunda reforma quedando monitorado para ser controlado por computador desde o Centro de Control do porto de Ferrol.

Curiosidades, mitos e lendas

Tres aguilloes con nome propio “Cabalo Xoan”, “A Insua” e “Tres Irmans” custodian Cabo Ortegal, un referente xeolóxico pola presenza nesta formación rochosa de anfibolita ou “granito negro”. Os estudos xeolóxicos realizados ao conxunto de Cabo Ortegal atribúenlle unha antigüidade de 1156 millóns de anos, as máis antigas da península Ibérica e comparable aos atopados en Ucraína, Thailandia, Australia ou Canadá.

Cando o medio e a vida non eran tal como hoxe coñecémolos, fai entre 400 e 500 millóns de anos e seguindo ao autor de derívaa dos continentes, o alemán Alfred Wegener, como consecuencia do movemento de placas tectónicas un único continente, Pangea, fracturaríase e aflorarían os continentes dando lugar ao mesmo tempo a uns cantiis de máis de 600m de altura, os máis altos do suroeste europeo.

Senda dos Faros: elementos destacados

ETAPA: Nº 9 de Cariño a Cedeira – 36 km

VALORES CULTURAIS

  • NÚCLEOS CON IDENTIDADE LITORAL: Cariño, San Andrés de Teixido, Cedeira

VALORES NATURAIS

  • ZONA DE ESPECIAL CONSERVACIÓN: Costa Ártabra.
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE VALORES NATURAIS: Costa Ártabra.
  • ÁREAS DE INTERESE PAISAXÍSTICO: Serra e Cantís dá Capelada, Punta dúas Aguillóns, Montes da Candieira

Faro da punta Candieira

Breve historia

Este faro foi acendido a comezos do ano 1954, aínda que os antecedentes e trámites para a súa construción remóntanse ás primeiras décadas do século XX.

O proxecto foi desenvolvido seguramente polo enxeñeiro Salvador López Miño e non sería aprobado ata o 19 de xullo de 1929, cambiando o alcance da luz a 30 millas de distancia de tempo medio.

No ano 1932 adxudicáronse obralas pero foi todo paralizado pola Guerra Civil na década dos anos 30, retomándose o proxecto na década dos anos 40.

No ano 1984 realízase unha nova instalación eléctrica e hoxe en día esta monitorado para ser controlado por computador desde o Centro de Control do porto de Ferrol.

Curiosidades, mitos e lendas

Situada entre Punta Valteira e Felgueira está o faro de Punta Candelaria ao que chegamos despois dun descenso vertixinoso desde o monte Purrido por unha estrada estreita, empinada e de 10 pronunciadas curvas que non permiten a circulación en dobre sentido.

Tirando da hemeroteca de La Voz de Galicia, atopamos un curioso suceso de 2001. Un camioneiro alemán que transportaba guías telefónicas no seu tráiler de 17m e 40Tm por equivocación tomo a estrada do faro, ante a imposibilidade de dar a volta chego á chaira do faro co eixo roto e aínda que conseguiu dar a volta nela non quedou máis remedio que quedar a gozar da hospitalidade do farero e a súa familia ata que desprazaron un guindastre ao lugar.

Senda dos Faros: elementos destacados

ETAPA: Nº 9 de Cariño a Cedeira – 36 km

VALORES CULTURAIS

  • NÚCLEOS CON IDENTIDADE LITORAL: Cariño, San Andrés de Teixido, Cedeira

VALORES NATURAIS

  • ZONA DE ESPECIAL CONSERVACIÓN: Costa Ártabra.
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE VALORES NATURAIS: Costa Ártabra.
  • ÁREAS DE INTERESE PAISAXÍSTICO: Serra e Cantís dá Capelada, Punta dúas Aguillóns, Montes dá Candieira

Faro de punta Robaleira

Breve historia

No ano 1860 encargóuselle ao enxeñeiro Celedonio de Uribe o proxecto deste fato porque naqueles momentos considerábase que o porto de Cedeira podía servir de refuxio en caso de temporal. Sería un faro de sexta orde, característica reservada ás luces de entrada a porto.

A súa sinxela tipoloxía se adecua así á solución máis común para outros edificios da mesma época e luces de rango inferior como o de Suances, San Vicente de la Barquera, Cudillero, San Cibrao, Louro, Cee e Arousa, entre outros.

O pequeno faro coa súa lanterna branca entra en funcionamento o 15 de xullo de 1862 cun alcance de 9 millas.

Coa construción e posta en servizo do faro de punta Candieira a partir de 1954, queda sen persoal e como agregado ao servizo da nova luz. Co abandono chegou a deterioración e aínda que se reparou só aproveitouse a metade do construído no s. XIX.

Actualmente está electrificado e automatizado cun alcance de 11 millas para balizar as pedras de Media Mar situadas na marxe oposta e fronte á poboación de Cedeira.

Curiosidades, mitos e lendas

A seguinte historia está recollida no libro “O voo de Ibis” de José Rey Ximena.

O 1 de xuño de 1943 un escuadrón de Junkers nazi derrubou un avión civil sobre a costa de Cedeira. Viaxaban no voo 777 17 pasaxeiros, un deles era Lesli Howard, o galán británico protagonista da película “Foixe co Vento”. O voo de Lisboa a Bristol levaba ao actor de volta ao seu país despois de cumprir unha misión secreta. A petición do premier británico Winston Churchill e dada a antiga relación que mantivera coa actriz Conchita Montenegro, que agora estaba prometida co diplomático da Falanxe Española Ricardo Giménez Arnáu, trasladouse a Madrid para pedirlle a Franco que quedase á marxe da II Guerra Mundial.

Non é que os pilotos alemáns cometesen un erro, é que o segredo non era tal segredo, os altos mandos do III Reich encargáranlles matar o actor británico.

Senda dos Faros: elementos destacados

ETAPA: Nº 10 de Cedeira a Valdoviño 20 km

VALORES CULTURAIS

  • NÚCLEOS CON IDENTIDADE LITORAL: O Porto de Abaixo (nas proximidades da ruta, termo municipal de Valdoviño)

VALORES NATURAIS

  • ZONA DE ESPECIAL CONSERVACIÓN: Costa Ártabra.
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE VALORES NATURAIS: Costa Ártabra.
  • ÁREAS DE INTERESE PAISAXÍSTICO: Castrelo, Outeiro dá miña Señora

Faro da Frouxeira

Breve historia

O seu deseño vangardista é froito dun “Concurso de ideas para a construción de faros“convocado pola Dirección Xeral de Costas.

Emprazado no areal da Frouxeira os seus autores son o arquitecto Enrique Martínez Terceiro e o enxeñeiro Mariano Navas Gutiérrez. A solución arquitectónica baséase nun formato prismático de faro-torre común nos faros da antigüidade.

Comezou a funcionar de forma definitiva en novembro de 1994 cun alcance de 23milllas.

Hoxe en día esta monitorado para ser controlado por computador desde o Centro de Control do porto de Ferrol.

Curiosidades, mitos e lendas

No pico da Frouxeira existen as ruínas dunha fortaleza que no ano 1140 foi un castelo cobizado pola nobreza galega así como pola castelá e aragonesa.

O dono do castelo era un señor feudal, Don Pedro Pardo de Cela que tiña a fama de ser cruel e sanguinario cos seus súbditos, polo que tiña numerosos inimigos. Entre eles os mismísimos reis católicos. A fortaleza estaba nun lugar estratéxico e inexpugnable de forma que só a traizón dentro do seu círculo máis próximo conseguiu apresalo e encerarlo. A súa esposa de desprazou á corte dos Reis Católicos para que lle concedesen un indulto, cousa que fixeron a cambio de quedar con todos os seus bens e a fortaleza. De regreso co indulto os seus inimigos entretivérona no que hoxe se coñece como “A ponte do pasatempo” e non puido chegar a tempo para evitar a execución.

Dise que a súa cabeza rodo gritando “creo, creo, creo” e hoxe é o día que nas noites de vento óense esas palabras na ruínas e a fortaleza.

Senda dos Faros: elementos destacados

ETAPA: Nº 11 de Valdoviño a Esmelle 33 km

VALORES CULTURAIS

  • BENS DECLARADOS DE INTERESE CULTURAL: Illa Castelo (Valdoviño)

VALORES NATURAIS

  • ZONA DE ESPECIAL CONSERVACIÓN: Costa Ártabra.
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE VALORES NATURAIS: Costa Ártabra e Costa de Ferrolterra-Valdoviño
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE AVES: Costa de Ferrolterra-Valdoviño
  • ÁREAS DE INTERESE PAISAXÍSTICO: Coto da Pena Longa, Montes da Lagoa e Campelo

Faro de Cabo Prior

Breve historia

Este faro está destinado a balizar polo norte o Arco Ártabro co complemento doutra luz de menor rango que se instala en cabo Prioriño, pero coa soa función de sinalizar a entrada á ría de Ferrol.

Debeu realizar o proxecto de acordo cos sinxelos modelos xeneralizados para as luces de menor rango, o enxeñeiro Celedonio de Uribe.

Foi acendido en marzo de 1854, comezando a alumar cunha luz branca fixa, emitida por un aparello catadióptrico de terceira orde cuxo alcance real era aproximadamente 15 millas, dependendo do estado da atmosfera e a altura do observador.

Sufriu numerosos danos debido aos temporais polo que tamén foi obxecto de sucesivas reformas levadas a cabo por Rafael de la Cerda e Salvador López Miño.

En 1974 foi electrificado mellorando o sinal luminoso ata as 22 millas.

En 1993 quedou sen torreros e en 1995 renovouse totalmente a súa instalación de iluminación e, ademais, foi monitorado para ser controlado por computador no Centro de Control do porto de Ferrol.

Curiosidades, mitos e lendas

Para levar a cabo o plan de defensa da Base Naval de Estaleiros de Ferrol o ditador Primo de Ribeira construíu a batería de costa de Prior, hoxe en ruínas.

Formaban parte do complexo defensivo os impresionantes canóns de enxeñería inglesa Vickers 381, cun alcance efectivo de 35 km e calibre interno de 38,1 cm O que permitía lanzar proxectís de aceiro perforante de ata 885 kg, cunha carga de 18 kg de TNT.

Armas colosais e totalmente mecanizadas colocadas en zonas elevadas e os seus ¾ partes baixo terra, só quedaba visible o tubo do canón de case 18 m de lonxitude. Para o seu funcionamento eran necesarios de 15 a 20 homes.

Senda dos Faros: elementos destacados

ETAPA: Nº 11 de Valdoviño a Esmelle 33 km

VALORES NATURAIS

  • ZONA DE ESPECIAL CONSERVACIÓN: Costa Ártabra.
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE VALORES NATURAIS: Costa Ártabra e Costa de Ferrolterra-Valdoviño
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE AVES: Costa de Ferrolterra-Valdoviño
  • ÁREAS DE INTERESE PAISAXÍSTICO: Montes dá Lagoa e Campelo, Cabo Prior

Faro de cabo Prioriño Chico

Breve historia

Como luz de porto, ao situarse nunha enseada e preto do alcance luminoso da Torre de Hércules e cabo Prior considerouse suficiente un rango de luz de cuarta orde.

Polo seu rango, tamén o proxecto levado a cabo, seguramente por Celedonio de Uribe, dotou a edificación de gran sinxeleza.

Comezou a alumar en marzo de 1854 cun alcance de 11 millas mariñas.

A edificación sufriu varias reformas tanto polo reducido dos espazos como polos efectos dos temporais, que xa en 1879 provocaron que se substituísen as tellas da cuberta por ferros de zinc. As máis importantes reformas levaron a cabo en 1882.

Do mesmo xeito que o edificio, tamén sufriron varias modificacións o sistema de iluminación ata que en 1988 instalouse o que mantén na actualidade.

En 1990 sufriu un acto vandálico que non só afectou ao edifico senón tamén ao sistema óptico polo que estivo apagado varios meses.

Desde 1993 modernizáronse os equipos e está monitorado para ser controlado por computador no Centro de Control do porto de Ferrol.

Curiosidades, mitos e lendas

En xaneiro do ano 2009 o furacán Klaus arrasou a costa galega con ventos superiores a 150 km por hora. Lembra a farera Mercedes que o temporal arrincou os ferros de zinc que formaban o tellado do faro deixando ao descuberto a planta superior do edificio. Ela e a súa parella, xunto ao seu gato e os seus dous cans refuxiáronse no baixo toda a noite mentres o mar pasáballes por encima.

A pesar das dificultades o faro seguiu funcionando porque aínda que non había electricidade para fornecer enerxía á lámpada, accionáronse os grupos electrógenos alimentados a gasoil.

Senda dos Faros: elementos destacados

ETAPA: Nº 12 de Esmelle a Ferrol 33 km

VALORES CULTURAIS

  • BENS DECLARADOS DE INTERESE CULTURAL: Batería de San Carlos. Ruína de Castelo de San Carlos, Batería de Viñas. Fortaleza do s. XVIII reconstruída, Castelo de San Felipe (Ferrol)
  • NÚCLEOS CON IDENTIDADE LITORAL: San Felipe, A Graña (Ferrol)

VALORES NATURAIS

  • ZONA DE ESPECIAL CONSERVACIÓN: Costa Ártabra.
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE VALORES NATURAIS: Costa Ártabra e Costa de Ferrolterra-Valdoviño
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE AVES: Costa de Ferrolterra-Valdoviño
  • ÁREAS DE INTERESE PAISAXÍSTICO: Prioriño e Monte Ventoso

Faro da Palma

Breve historia

Para sinalizar o acceso á ría e porto de Ferrol e co obxecto de balizar un perigoso baixo chamado precisamente baixo da Palma encárgaselle este proxecto ao enxeñeiro Celedonio de Uribe, o cal foi aprobado no ano 1861.

Entra en funcionamento en xullo de 1862 comezando a emitir o seu aparello catadióptrico de quinta orde unha luz fixa vermella de alcance 8 millas.

O edificio tivo que ser reparado polo efecto dos temporais en varias ocasións, así como tamén se variou o seu sistema de iluminación.

A última mellora foi a súa electrificación e aínda que estivo abandonado un tempo hoxe volveu a acenderse mantendo as súas características e un alcance de 7 millas.

Curiosidades, mitos e lendas

Construído no século XVI xunto aos castelos de San Felipe e San Martín para defender o porto de Ferrol de ataques ingleses e franceses.

Estaba unido ao castelo de San Felipe por unha grosa cadea para evitar que os buques entrasen na Ría.

Aproximadamente un 80% da fortaleza é visitable.

A través dun sistema de railes, que podemos ver cando percorremos o interior da fortaleza, transportábanse en vagóns as mercadorías que chegaban a porto. Estes vagóns eran tirados por animais de carga que os levaban ao centro do castelo onde a través dun sistema giratorio distribuíase segundo o seu destino.

Converteuse en cárcere militar en 1936 e nel pasou o golpista Antonio Tejero dous anos de condena tras o intento de golpe de estado do 23F.

Senda dos Faros: elementos destacados

ETAPA: Nº 13 de Ferrol a Ares 30 km

VALORES CULTURAIS

  • BENS DECLARADOS DE INTERESE CULTURAL: Arsenal de Ferrol, Barrio da Madalena, Castelo da Palma, Ermida de Chanteiro. Lugar de Chanteiro. Cervás, Igrexa de Ares (parroquial de Santaia). Lugar de Lubre, Mosteiro de Santa Catalina. Lugar do Montefaro. Cervás
  • NÚCLEOS CON IDENTIDADE LITORAL: Ferrol, Ou Carril, A Bouza da Pena, O Seixo, Mugardos, A Redonda, Ares

VALORES NATURAIS

  • ZONA DE ESPECIAL CONSERVACIÓN: Costa Ártabra.
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE VALORES NATURAIS: Costa Ártabra e Costa de Ferrolterra-Valdoviño
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE AVES: Costa de Ferrolterra-Valdoviño
  • ÁREAS DE INTERESE PAISAXÍSTICO: Entrecastillos-Ría de Ferrol

Faro de Meda

Breve historia

O proxecto definitivo dos faros de Mera realizo uno Rafael de la Cerda. O resultado foron dúas torres independentes de planta octogonal que entraron en servizo en 1917 e aínda seguen na actualidade sen grandes cambios.

Ambas as torres de enfilación na ría de A Coruña están separadas por 300 m alcanzando unha altura de 11m a dianteira e 14m a traseira, para elevar os seus focos luminosos 56 e 81 m, respectivamente, sobre o nivel do mar.

A electrificación destas luces remóntase a 1932 e con esta reforma tamén se modifica o alcance das luces que se estende a 10 millas.

En 1977 ten lugar unha última modificación e desde entón mantense en servizo cun alcance de 8 millas.

Curiosidades, mitos e lendas

O faro de Mera é un balcón privilexiado para observar a Ría de A Coruña, a de Betanzos e a de Ares. Primeiro temos a Punta de “O Seixo Branco” e enfronte a illa da Marola.

Di o devandito popular: “Quen pasou a Marola, pasou a amar toda” o que significa que se cruzaches a Marola estas preparado para navegar en calquera mar, facendo referencia aos numerosos accidentes que poden provocar os ventos e as correntes da zona.

Algunhas xentes cren ver no illote a forma dunha tartaruga xigante.

Senda dos Faros: elementos destacados

ETAPA: Nº 17 de Lorbé a Perillo 19 km

VALORES CULTURAIS

  • BENS DECLARADOS DE INTERESE CULTURAL: Torre e casa de Lorbé. Dexo, Castelo ou Torre de Santa Cruz. Liáns, Torres de Coruxo. Liáns (Oleiros)
  • NÚCLEOS CON IDENTIDADE LITORAL: Lorbé, Coruxo de Abaixo e Perillo (Oleiros)

VALORES NATURAIS

  • ZONA DE ESPECIAL CONSERVACIÓN: Costa de Dexo
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE VALORES NATURAIS: Costa de Dexo
  • MONUMENTO NATURAL: Costa de Dexo
  • RESERVA DA BIOSFERA: Mariñas coruñesas e Terras do Mandeo
  • ÁREAS DE INTERESE PAISAXÍSTICO: Punta do Bufadoiro

Faro de Oza

Breve historia

Para facilitar a entrada de buques no canle norte da ría coruñesa utilizouse como referencia a luz do faro de cabo Prioriño, demasiado afastado para cumprir eficazmente esta misión.

Encárgaselle ao enxeñeiro Salvador López Miño o proxecto do faro de Oza en 1908.

A súa localización no considerado antepuerto da Coruña permitía elevar o foco luminoso 14 m sobre o nivel do mar, co fin de que os buques evitasen o baixo das Yacentes e a restinga do Seixo.

A luz do faro comezou a funcionar en agosto do ano 1917. Reformouse en 1932 para darlle un alcance de 15 millas e maior intensidade.

Esta enfilación foi substituída en 1955 por unha nova situada en Punta Fieiteira debido a que as obras do dique de abrigo e a consecuente variación no rumbo de entrada dos buques no porto invalidaban a súa función. A nova enfilación ten un alcance de 3 millas.

Desta forma en 1963 suspéndese o servizo do faro de Oza.

Curiosidades, mitos e lendas

Como consecuencia da observación de enfermidades infecto-contaxiosas en 1403 establécese o primeiro lazareto nunha illa próxima a Venecia.

O lazareto estaba definido como espazo cercador próximo ao mar e expresamente construído para recibir mercadorías e enfermos durante a corentena que se lles impoñía. Establecíase un lugar afastado da cidade e do porto, os “sospeitosos” permanecían 30 días ao aire libre e ao sol, por iso nun primeira momento chamóuselle “trentina”. Como o período era curto e insuficiente ampliouse a 40 días e denominouse “quarantina”.

Durante o s. XVIII o Estado interveu para o control da sanidade pública de forma que os lazaretos esténdense por toda Europa.

En España existen no s. XIX dous importantes, o de Mahón e o de Vigo, ademais do de Pedrosa en Santander, Gando en Gran Canaria e Oza na Coruña, regulados pola Lei de Sanidade publicada en 1855.

Senda dos Faros: elementos destacados

ETAPA: Nº 18 de Perillo á Coruña 25 km

VALORES CULTURAIS

  • BENS DECLARADOS DE INTERESE CULTURAL: Casco Lanuxe de A Coruña, Arquivo do Reino de Galicia, Baluarte da Coraza do Orzán, Casas de Paredes na Avda. da Mariña nº 16/17, Castelo de San Antón, Igrexa e Ex-Convento de San Francisco, Igrexa parroquial de San Xurxo, Igrexa de Santiago, Igrexa-Colexiata de Santa María do Campo, Antiga porta do Parrote e anaco dá muralla do S. XIV. Zona de murallas dúas séculos XVI ao XVIII, Museo de Belas Artes (Antigo convento dás MM Capuchinas), Praza de Santa Bárbara, Torre de Hércules, Xardín de San Carlos (Baluarte de San Carlos)
  • NÚCLEOS CON IDENTIDADE LITORAL: A Coruña, O Burgo

VALORES NATURAIS

  • ÁREAS DE INTERESE PAISAXÍSTICO: Torre de Hércules

Faro de Castelo de San Antón

Breve historia

No século XIX establécese a necesidade de instalar unha luz que auxiliase a entrada dos buques na baía coruñesa sinalizando o propio illote onde se asenta o Castelo de San Antón e especialmente as perigosas penas da Ánimas e os coñecidos baixos do Pedrido, zona de obrigatorio paso para verificar o último cambio de rumbo antes de entrar en porto.

Non se planificou un faro propiamente senón un fanal ou luz de porto, pero segundo as normas debería ser giratoria e de cor para non confundila coas de terra. Este farol debeu acenderse no ano 1846 e era inferior ás luces de cuarta orde.

O crecemento constante do tráfico marítimo do porto coruñés determinou a construción dun faro de pequena orde, encargándolle o proxecto ao enxeñeiro José María Bellón. Situouse na plataforma oriental do castelo. Ordenóuselle que o material para usar fose o ferro converténdoo así no primeiro faro realizado neste material en España. Posteriormente foi derrubado e construído en pedra.

Hoxe a torreta de pedra mantén a lanterna orixinal co característico capulín metálico pintado de verde cun alcance de 6 millas mariñas.

Curiosidades, mitos e lendas

Na entrada da ría de A Coruña sobre un pequeno illote constrúese o Castelo de San Antón. Non é un castelo ao uso pois non posúe foso nin ponte levadizo nin torre de homenaxe pero se un aljibe onde se almacena a auga de choiva do exterior para fornecer auga á guarnición en caso de asedio.

Atopamos na portada da fortaleza o escudo do Marqués de Cerralbo, gobernador e construtor da fortaleza, foi capitán xeral de Galicia entre 1587 e 1594. Alcumábanlle “o incansable”.

Senda dos Faros: elementos destacados

ETAPA: Nº 18 de Perillo a A Coruña 25 km

VALORES CULTURAIS

  • BENS DECLARADOS DE INTERESE CULTURAL: Casco Lanuxe de A Coruña, Arquivo do Reino de Galicia, Baluarte da Coraza do Orzán, Casas de Paredes na Avda. da Mariña nº 16/17, Castelo de San Antón, Igrexa e Ex-Convento de San Francisco, Igrexa parroquial de San Xurxo, Igrexa de Santiago, Igrexa-Colexiata de Santa María do Campo, Antiga porta do Parrote e anaco da muralla do S. XIV. Zona de murallas dúas séculos XVI ao XVIII, Museo de Belas Artes (Antigo convento das MM Capuchinas), Praza de Santa Bárbara, Torre de Hércules, Xardín de San Carlos (Baluarte de San Carlos)
  • NÚCLEOS CON IDENTIDADE LITORAL: A Coruña, O Burgo

 

VALORES NATURAIS

  • ÁREAS DE INTERESE PAISAXÍSTICO: Torre de Hércules

Faro da Torre de Hércules

Breve historia

A lomba rochosa sobre a que se asenta a Torre de Hércules chámase Punta Eiras. Foi construída a mediados do século I antes de Cristo entre os reinados de Nerón e Vespasiano e o seu arquitecto foi Cayo Servio Lupo, natural de Coimbra.

Aínda que o seu aspecto actual dista moito do da súa orixe, é o único faro romano que cumpre a súa función desde as súas orixes á actualidade, servindo como sinal marítimo e instrumento de navegación para as embarcacións que na súa travesía cruzan o corredor atlántico. Pensada pois nas súas orixes como faro e atalaia para balizar a entrada ao porto e salvar os perigosos peñascos da zona coñecidos como “Pedras do Boi”.

Foi e é obxecto de interese e estudo por arqueólogos e arquitectos co fin de aclarar e establecer o aspecto orixinal e o seu funcionamento así como a evolución da construción e sistema de iluminación.

Coa decadencia do Imperio Romano, a súa conservación deteriorouse notablemente e durante a Idade Media foron tempos de abandono, expoliación e ruína.

A comezos do século XVI nace de novo o interese pola súa recuperación pero non sofre grandes cambios ata finais do século XVII coa intervención do duque de Uceda. Este interese xa non decaerá ata conformar o aspecto actual aínda que o proceso foi lento.

Así no século XVIII o enxeñeiro Eustaquio Giannini encargouse do proxecto de rectificación da torre facendo un traballo impecable na interpretación e uso dos documentos que existían para establecer o aspecto da mesma.

En xuño de 1847 acéndese a nova luz froito do traballo realizado por Jose Giannini na lanterna cun alcance de 20 millas.

Xa no século XX incrementáronse as melloras e baixo a supervisión do enxeñeiro Salvador López Miño recupérase o interior eliminando o empapelado decimonónico e mellórase tamén o sistema de iluminación baixa a supervisión do enxeñeiro Rafael de la Cerda, de forma que en 1927 entra en servizo a iluminación eléctrica.

Os traballos de rehabilitación continuaron nos anos 1990 e 1992 levados a cabo polo arquitecto Pablo de la Torre e o arqueólogo Luís Caballero.

O fin conseguido cos diversos proxectos que se acometeron o longo da súa dilatada historia ponse de manifesto na declaración da Torre de Hércules como Patrimonio da Humanidade.

Curiosidades, mitos e lendas

O mercante noruegués “Rytterholm” naufragou á entrada da ría de A Coruña o 12 de outubro de 1976. Hoxe é un dos pecios máis visitados polos mergulladores.

O pecio é coñecido como “O Chinés” como homenaxe ao único mariñeiro falecido no afundimento, o cociñeiro, de nacionalidade chinesa que se negou a abandonar a embarcación.

Está mergullado a 31 m de profundidade e o casco roto en 3 pedazos.

As súas estancias presentan un aceptable estado de conservación.

Senda dos Faros: elementos destacados

ETAPA: Nº 18 de Perillo a A Coruña 25 km

VALORES CULTURAIS

  • BENS DECLARADOS DE INTERESE CULTURAL: Casco Lanuxe de A Coruña, Arquivo do Reino de Galicia, Baluarte da Coraza do Orzán, Casas de Paredes na Avda. da Mariña nº 16/17, Castelo de San Antón, Igrexa e Ex-Convento de San Francisco, Igrexa parroquial de San Xurxo, Igrexa de Santiago, Igrexa-Colexiata de Santa María do Campo, Antiga porta do Parrote e anaco da muralla do S. XIV. Zona de murallas dúas séculos XVI ao XVIII, Museo de Belas Artes (Antigo convento das MM Capuchinas), Praza de Santa Bárbara, Torre de Hércules, Xardín de San Carlos (Baluarte de San Carlos)
  • NÚCLEOS CON IDENTIDADE LITORAL: A Coruña, O Burgo

VALORES NATURAIS

  • ÁREAS DE INTERESE PAISAXÍSTICO: Torre de Hércules

Faro Sisarga Grande

Breve historia

O emprazamento do faro é motivado pola necesidade de completar a iluminación da costa e polo perigo que supoñían as propias illas ao confundilas coa costa, ademais de iluminar o amplo arco costeiro entre A Coruña e Fisterra, xunto co cabo Villán.

O proxectou foi realizado polo enxeñeiro Celedonio Uribe dotando ao faro dun aparello de cuarta orde cun alcance de 10 millas. Comezou a funcionar en xuño de 1853.

A ampliación e reforma levada a cabo en 1915 foi realizada por Salvador López Miño e dotou ao novo faro dun aparello de segunda orde cun alcance de 23 millas. A última modernización foi no ano 1984 quedando as súas instalacións parcialmente automatizadas.

Curiosidades, mitos e lendas

As illas galegas que aínda continúan en mans privadas pódense contar cos dedos dunha man. A Sisarga grande, a Sisarga moza e a Malante están entre elas. Pertencen aos herdeiros do Conde de Altamira e Luz de Mora e Aragón, aínda que están en negociacións coa administración para poder integralas no parque nacional das Illas Atlánticas. Aínda que deshabitada constitúen un paraíso para colonias dalgunhas especies de aves en perigo de extinción e os seus percebes, aseguran, son mellores que os do Roncudo.

Senda dos Faros: elementos destacados

ETAPA: Nº 21 de Malpica-Punta Nariga-Barizo 20 km

VALORES CULTURAIS

  • NÚCLEOS CON IDENTIDADE LITORAL: Malpica, Beo, Barizo

VALORES NATURAIS

  • ZONA DE ESPECIAL CONSERVACIÓN: Costa da Morte
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE VALORES NATURAIS: Costa da Morte
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE AVES: Costa da Morte
  • ÁREAS DE INTERESE PAISAXÍSTICO: Monte de Santo Adrián, Monte Nariga, Illas Sisargas

Faro de Punta Nariga

Breve historia

A solución arquitectónica que Cesar Portela deu para o faro de Punta Nariga fíxolle merecedor do Premio Dragados e Construcións de arquitectura no ano 1996.

A función deste faro é completar e reforzar os sinais marítimos xunto co das Sisargas.

A construción reviste as formas dos faros decimonónicos franceses e ingleses sendo un dos máis modernos da costa galega.

Construíuse entre 1993 e 1995. Foi acendido en xaneiro de 1998, dotándose dentro dos faros de primeira orde dun sistema de iluminación que lle permite un alcance de 22 millas. Está totalmente automatizado.

Curiosidades, mitos e lendas

O mascarón de proa do faro de Punta Nariga é obra do escultor Manolo Coia.

O mascarón de proa é unha figura decorativa que antigamente levaban os buques na parte alta do tajamar segundo a xerarquía da embarcación que engalanaba. O seu uso era xeneralizado nos galeóns dos séculos XVI ao XIX.

Nas súas orixes, imaxes relixiosas ou mitológicas eran colocadas dentro da embarcación e cumprían a función de protexela fronte aos espíritos malignos. Se o barco naufragaba fallando no seu labor, cortábaselle a cabeza para que non volvese ser utilizado.

Senda dos Faros: elementos destacados

ETAPA: Nº 21 de Malpica-Punta Nariga-Barizo 20 km

VALORES CULTURAIS

  • NÚCLEOS CON IDENTIDADE LITORAL: Malpica, Beo, Barizo

VALORES NATURAIS

  • ZONA DE ESPECIAL CONSERVACIÓN: Costa da Morte
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE VALORES NATURAIS: Costa da Morte
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE AVES: Costa da Morte
  • ÁREAS DE INTERESE PAISAXÍSTICO: Monte de Santo Adrián, Monte Nariga, Illas Sisargas

Punta Roncudo

Breve historia

Dado o perigo do tramo costeiro entre Roncudo e Camelle confirmado polos numerosos naufraxios acaecidos ao longo dos anos, encárgaselle ao enxeñeiro Francisco Godínez o proxecto do faro no ano 1919.

Ao ser unha instalación automatizada só constrúese unha torre cilíndrica pintada de branco de 11 m de altura, que nos anos trinta é revestida de cerámica.

Entra en servizo en 1920 cun alcance de 5 millas.

Hoxe ten categoría de baliza e funciona cun aparello de cuarta orde cun alcance de 10 millas. O seu aparello foi modernizado en 1971.

Curiosidades, mitos e lendas

“O percebe bo é o que é tan ancho como longo, o que máis se parece a un dedo gordo do pé”.

Tanto o seu grosor como a súa lonxitude son variables en función do estado de relaxación dos músculos e principalmente do lugar onde vive: máis groso e curto en zonas máis batidas polo mar, máis delgado e longo se está en gretas ou lugares onde a auga incídelles lateralmente.

O percebe bo é o do Roncudo polos continuos embates do mar que sofren as rocas onde se poden observar estes crustáceos. Hoxe en día é un marisco moi prezado pero antigamente usábase para abonar os campos e como alimento dos porcos.

Senda dos Faros: elementos destacados

ETAPA: Nº 22 de Barizo a Corme 22 km

VALORES CULTURAIS

  • NÚCLEOS CON IDENTIDADE LITORAL: Barizo, Porto de Corme

VALORES NATURAIS

  • ZONA DE ESPECIAL CONSERVACIÓN: Costa da Morte
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE VALORES NATURAIS: Costa da Morte
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE AVES: Costa da Morte
  • ÁREAS DE INTERESE PAISAXÍSTICO: O Roncudo, A Arbosa

Faro de Cabo de Laxe

Breve historia

Dada o perigo das restingas nas rocas chamadas “Forcado de Dentro”, “Forcado de fóra” e “Lavaderas” e os numerosos naufraxios acaecidos ao longo dos anos encárgaselle ao enxeñeiro Francisco Godínez o proxecto do faro no ano 1919.

O resultado final do proxecto foi un faro de cuarta orde. Ao ser unha instalación automatizada só constrúese unha torre cilíndrica pintada de branco de 11 m de altura que nos anos trinta é revestida de cerámica.

Funciona cun aparello de cuarta orde cun alcance de 20 millas.

Curiosidades, mitos e lendas

Á beira dun garaxe de recente construción áchase unha lápida que en 1830 mandou facer o capitán Mr. Dovell, reza o seguinte:

“Vaixo esta lápida xacen os restos de Francisca Dovell de idade 47 anos quen co seu único fillo Guilllermo Quaratly Dovell de idade 12 tiveron a desgraza de perecer no naufraxio que sufriu o barco do “Adelaide” de Bristol na súa viaxe ás Antillas cun pasaxeiro e trece de tripulación. Esta lamentable desgraza acaeceu na noite do 19 de decembro de 1830 na inmediación do porto de Laxe e como triste recordo de tan melancólico evento, este monumento  levantouno o capitán Guilllermo Dovell o desconsolado e afligido marido e pai único que sobreviviu desta calamitosa perda. “Se rogades por algunha cousa no meu nome concederéivolo. Non permitirei que quededes sen consolo virei á vosa asistencia”, San Juan Capitulo XI e XVIII Vers.”

Senda dos Faros: elementos destacados

ETAPA: Nº 23 de Corme a Laxe 25 km

VALORES CULTURAIS

  • NÚCLEOS CON IDENTIDADE LITORAL: Porto de Corme, O Couto, Ponteceso, Taboído, Laxe

VALORES NATURAIS

  • ZONA DE ESPECIAL CONSERVACIÓN: Costa da Morte
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE VALORES NATURAIS: Costa da Morte
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE AVES: Costa da Morte
  • ÁREAS DE INTERESE PAISAXÍSTICO: Cantís do Canteiro, Monte do Cal Vaqueiro, IllaTinosa e Praia do Medio, Monte da Ínsua de Laxe

Faro de Cabo Vilán

Breve historia

O interese dos navegantes desde a Idade Media por este punto estratéxico da costa, ademais do perigo confirmado polos números naufraxios, favorecía a decisión da instalación dun faro nas paraxes de Cabo Vilán.

Contemplouse a posibilidade dun faro de cuarta orde destinada a sinalizar a ría de Camariñas.

O proxecto para o faro foi encargado en 1851 ao enxeñeiro Alejandro de Olavarría.

Na solución arquitectónica e localización que fixo do faro cometeu un tremendo erro ao non ter en conta no orzamento a demolición do promontorio do cabo que ocultaría parcialmente a luz. Sen eliminar o obstáculo, esta luz quedou oculta nun sector de 21º precisamente cara ao lugar dos baixos máis perigosos.

Os proxectos para corrixir o erro e construír un novo faro comezaron en 1855 pero non se aprobarían ata 1885, encargándose aos enxeñeiros Francisco Lirazága e Adolfo Pequeño a elaboración do proxecto.

É en 1896 cando o faro eléctrico de Vilán co seu formato octogonal, semellando algúns dos máis importantes faros franceses, comeza a funcionar converténdose no primeiro faro electrificado de España e un dos primeiros de Europa cun alcance de 28 millas.

Curiosidades, mitos e lendas

O 18 de novembro de 1965 o barco marroquí “Barona” sementou de laranxas os abrojos do Corno, nada menos que 1600 Tm. A praia de Camariñas tivo que limparse dúas veces: unha cando naufragou o barco e outra cando ás xentes empodrecéronselles as laranxas en casa. Tamén se di que as farmacias fixeron pedidos extra de astringentes.

Din tamén que un profesor esperaba en crequenas nunha pedra por unha caixa das coloradas e ricas laranxas cando unha muller saíu das súas costas e tal cal ía vestida meteuse no mar e levoulla nos seus mesmas narices.

Senda dos Faros: elementos destacados

ETAPA: Nº 24 de Laxe a Camariñas 37 km

VALORES CULTURAIS

  • BENS DE INTERESE CULTURAL: Batería do Soberano (Camariñas)
  • NÚCLEOS CON IDENTIDADE LITORAL: Laxe, Mordomo, Camelle, Arou, Santa Mariña, Camariñas

VALORES NATURAIS

  • ZONA DE ESPECIAL CONSERVACIÓN: Costa da Morte
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE VALORES NATURAIS: Costa da Morte
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE AVES: Costa da Morte
  • ÁREAS DE INTERESE PAISAXÍSTICO: Monte da Vela, Cabo Vilán, Cantís da Pedrosa e Arneliña, Punta Villoeira

Punta da Barca

Breve historia

Concibido para iluminar a ría de Camariñas formando parte dun sistema con outras tres luces: dúas situadas en aboias luminosas e unha en terra, Punta de Lago, hoxe fóra de servizo.

O enxeñeiro Rafael de la Cerda é o encargado de abordar o proxecto en 1927.

Entrou en servizo no ano 1928 cunha luz branca e un alcance efectivo de 6 millas náuticas.

Curiosidades, mitos e lendas

En 1853 a escritora galega Rosalía de Castro pasou unha tempada no pobo de Muxía acompañada por Eduarda Pondal. Unha estancia marcada pola traxedia xa que Eduarda, irmá de Eduardo Pondal, morreu vítima do tifus.

Esta estancia no pobo inspirou a Rosalía para escribir a súa primeira novela en prosa “A filla do mar”. Obra escrita en 1859 que relata o carácter temperamental da muller a través da historia de dúas mulleres que tentan defender a súa honra.

 

Senda dous Faros: elementos destacados

ETAPA: Nº 26 de Muxía a Lires 30 km

VALORES CULTURAIS

  • NÚCLEOS CON IDENTIDADE LITORAL: Muxía, Lourido, Nemiña, Vilela de Nemiña, Lires

VALORES NATURAIS

  • ZONA DE ESPECIAL CONSERVACIÓN: Costa da Morte
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE VALORES NATURAIS: Costa da Morte
  • ÁREAS DE INTERESE PAISAXÍSTICO: Monte Corpiño, Monte Buitra e Cachelmo, Cantís de Viseo, Cabo Touriñán, Monte Gordo

Faro de Cabo Touriñán

Breve historia

Uno dos últimos faros galegos construídos no século XX cun proxecto encargado no ano 1833 ao enxeñeiro Adolfo Pequeño.

A solución arquitectónica á construcción, reviste gran sinxeleza por tratarse dunha luz de cuarta orde que entra en funcionamento en decembro de 1898 cun alcance de 10 millas.

Sufriu reformas nos anos 1918 e 1920 pero é en 1981 cando se aborda a reforma que potencia o seu alcance e prestacións construíndo unha segunda torre.

En outubro de 1981 entra en funcionamento esta nova luz que sustitúe ao primeiro faro e ten un alcance de 24 millas.

Curiosidades, mitos e lendas

Como explica o catedrático de Física Aplicada da USC Jorge Mira, autor do estudo “Analise de liñas de ocaso non occidente de Europa”, a situación de Cabo Touriñán, a 9 graos 17 minutos e 53 segundos lonxitude oeste, outórgalle un privilexio natural.

Desde o equinoccio de primavera, entre o 21 de marzo e 25 de abril, e despois o 13 de agosto ata o 22 de setembro neste lugar é por onde desaparece o último raio de sol da Europa Continental.

Senda dos Faros: elementos destacados

ETAPA: Nº 26 de Muxía a Lires 30 km

VALORES CULTURAIS

  • NÚCLEOS CON IDENTIDADE LITORAL: Muxía, Lourido, Nemiña, Vilela de Nemiña, Lires

VALORES NATURAIS

  • ZONA DE ESPECIAL CONSERVACIÓN: Costa da Morte
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE VALORES NATURAIS: Costa da Morte
  • ÁREAS DE INTERESE PAISAXÍSTICO: Monte Corpiño, Monte Buitra e Cachelmo, Cantís de Viseo, Cabo Touriñán, Monte Gordo

Faro de Fisterra

Breve historia

Coa reactivación das rutas e intercambios comerciais na Idade Media, o Cabo Fisterra recuperou o seu papel crucial como referente para navegantes, sendo un dos tres cabos máis perigosos que era ineludible pasar nas travesías entre o Norte de Europa e o Mediterráneo, xunto cos de San Vicente (Portugal) e Raz de Ouessant (Bretaña).

No Século XVI arrinca unha nova dimensión polo seu papel como punto de recalada para os buques que chegan de América a Europa, superando o marco dunha navegación costeira. Á vez, alcanzaban tamén importancia as rutas que por terra alcanzaban Fisterra como prolongación do Camiño Xacobeo.

Boa referencia da súa transcendencia é a magnitude do tráfico marítimo rexistrado a mediados do século XIX. Só durante un ano pasaran por alí 3097 buques.

Con estes antecedentes, o Plan Xeral de Iluminación Marítima de 1847 sinalou o cabo Fisterra como emprazamento para un gran faro de primeira orde, cuxo proxecto de encargou a Félix Uhagón, que xa realizara os proxectos do faro de Machichaco e Estaca de Bares.

O edificio actual inaugurouse en 1853 sendo o máis antigo da Costa da Morte. Trátase dun faro de primeira orde e desde o ano 1931 está electrificado. A torre, de 17 metros de altura, é octogonal e o seu alcance na actualidade é dunhas 23 millas.

Curiosidades, mitos e lendas

Desde Cabo A Nave ata Cabo Fisterra existen unha serie de restingas e arrecifes máis ou menos afastados do litoral que ocasionan un tramo dificilísimo e que foron a causa de moitos accidentes: “A Carraca”, “O Petón Mañoto”, “O Centolo”, “O Socabo”, “A Parede”, “O Petonciño”.Todo este rosario de pedras que realmente son polbos graníticos, cuxos tentáculos van ata a mesma beira.

Entre todas esas pedras, a máis popular é O Centolo. A menos de setecentos metros mal medidos da Punta da Puntela, O Centolo conta con mal cartel, xa que foron numerosos e tráxicos os sucesos acaecidos sendo o máis relevante o naufraxio de o” HMS Captain” en 1872 con 482 mortos.

Senda dos Faros: elementos destacados

ETAPA: Nº 27 de Lires a Fisterra – 22 km

VALORES CULTURAIS

  • BENS DE INTERESE CULTURAL: Monte e Ermida de San Guillermo, o Castelo de San Carlos e a Igrexa de Santa María das Areas
  • NÚCLEOS CON IDENTIDADE LITORAL: Lires, Castrexe, A Ínsua e Fisterra

VALORES NATURAIS

  • ZONA DE ESPECIAL CONSERVACIÓN: Costa da Morte
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE VALORES NATURAIS: Costa da Morte
  • ÁREAS DE INTERESE PAISAXÍSTICO: Cantiles de Canosa e Lires, os de Castromiñán, o Cabo da Nave e o propio Cabo de Fisterra.

Cabo de Cee

Breve historia

Cando os ventos aumentaban e non permitían remontar o cabo Fisterra, a praia de Langosteira e a ría de Cee e Corcubión eran elixidas como lugar de fondeadero polo que se facía necesaria a localización dun faro na zona. Tamén o xustificaba o feito do aumento do tráfico marítimo no porto de Corcubión.

Proxéctase entón un faro de quinta orde como corresponde á categoría dos fanales ou luces de porto.

Constrúese un sinxelo e reducido edificio, sen que haxa constancia de quen se fixo cargo do devandito proxecto. O aceso da súa luz ten lugar en 1860.

O cambio máis importante prodúcese en 1934 cando automatiza a iluminación quedando automatizado e cun alcance de 10 millas.

Modificacións posteriores inclúeno dentro das balizas dependentes da Autoridade Portuaria da Coruña prestando servizo en combinación coas instaladas sobre o perigoso baixo de Carrumeiro Mozo.

Curiosidades, mitos e lendas

En 1639 nace en Cee Domingo Antonio de Andrade, arquitecto barroco creador da Torre do Reloxo da Catedral de Santiago.

O mecenado do Conde de Alba Real permitiulle viaxar por toda a Península e no ano 1669 era aparellador maior da Catedral de Santiago sendo nomeado en 1676 mestre de obras.

Aínda que estudou belas artes, a súa vocación era o sacerdocio por iso no 1700 cando quedou viúvo de Dna. Isabel Areas de Canosa, ordenouse sacerdote e solicitou unha praza no cabido da Catedral de Santiago onde morreu e foi sepultado.

Senda dos Faros: elementos destacados

ETAPA: Nº 28 de Fisterra a O Pindo – 30 km-

VALORES CULTURAIS

  • BENS DE INTERESE CULTURAL: Castelo de San Carlos (Fisterra), Castelo do Cardeal (Corcubión), Casco Antigo de Corcubión, Castelo do Príncipe (Cee), Xacemento Medieval de Penafiel (Carnota)
  • NÚCLEOS CON IDENTIDADE LITORAL: A Ínsua, Sardiñeiro de Abaixo, Estorde, Corcubión, Cee, A Igrexa, Gures, O Ézaro, O Pindo

 

VALORES NATURAIS

  • ZONA DE ESPECIAL CONSERVACIÓN: Carnota – Monte Pindo
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE VALORES NATURAIS: Carnota – Monte Pindo
  • ÁREAS DE INTERESE PAISAXÍSTICO: Cabo de Cee, Monte Pindo e Fervenza do Xallas

Illote Lobeira Grande

Breve historia

Os perigosos illotes e baixos integrados por Lobeira Grande e Pequena e polos dous Carrumeiros motivan o proxecto de construción do faro de cuarta orde de illa Lobeira, ademais de servir como axuda á navegación cando as néboas ocultan a luz do Faro de Fisterra.

O proxecto encárgase nun primeiro momento a Antonio Herbella en 1904 pero será o enxeñeiro Salvador López Miño o que realice o proxecto definitivo dando unha solución á distribución interior, considerada como unha das mellores dos faros galegos.

O seu encendido ten lugar en 1909 cun alcance de 14 millas. En 1924 é automatizado e máis recentemente modifícase o seu alcance a 9 millas, pasando a ser considerado como baliza.

Curiosidades, mitos e lendas

O 12 de novembro de 1890 o mercante inglés “Derwentwater” debido ao estado do mar e a cerrazón reinante, embarrancou nas pedras de Lobeira Moza. Navegaba de Grecia a Inglaterra con 850 toneladas de gran e froita variada.

Cousas do destino, a moi poucos quilómetros naufragou na mesma data o “Serpent” tamén de nacionalidade inglesa, arroxando á praia do Trece, os cadáveres de 172 mozos do buque-escola de S.MB.

Senda dos Faros: elementos destacados

ETAPA: Nº 29 de O Pindo a Lira – 18 km

VALORES CULTURAIS

  • BENS DE INTERESE CULTURAL: Restos do Castelo de San Xurxo. O Pindo, Xacemento Medieval de O Casteliño do Pindo, Xacemento medieval da Cruz do Santo
  • NÚCLEOS CON IDENTIDADE LITORAL: O Pindo, Quilmas, Panchés, Caldebarcos, Pedrafigueira, Carnota, Lira

VALORES NATURAIS

  • ZONA DE ESPECIAL CONSERVACIÓN: Carnota – Monte Pindo
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE VALORES NATURAIS: Carnota – Monte Pindo
  • ÁREAS DE INTERESE PAISAXÍSTICO: Monte Pindo e Fervenza do Xallas

Faro de Punta Ínsua

Breve historia

O primeiro antecedente deste faro atopámolo no ano 1904 pero será en 1909 cando o enxeñeiro Salvador López Miño leve a cabo o proxecto definitivo. Por diversas vicisitudes non se encendería ata outubro de 1921.

Cambios na lanterna e na lámpada a cargo do enxeñeiro Mauro Serret se levaron a cabo nos anos 1912 e 1921, elementos que volveron ser modificados en 1935. Desde entón non se modifica e ten un alcance de 20 millas para a luz branca e 10 millas para a luz vermella.

Na actualidade depende da Autoridade Portuaria de Vilagarcía de Arousa, cumprindo a función de orientar coa súa luz branca a entrada do arco de Fisterra e a ría de Corcubión, xunto coa sinalización do baixo de Miñardos. A luz vermella serve para balizar os baixos de Meán, Ximiela, Bruidos e A Carballosa e a luz fixa, a entrada da ría de Muros.

Curiosidades, mitos e lendas

Na parroquia de Lira, municipio de Carnota, atopamos un hórreo cuxa construción se atribúe a D. Gregorio Quíntela, polas súas dimensións compite en grandeza co de Carnota considerado o máis grande de Galicia. Foi construído no s. XVIII en granito sobre unha plataforma de pedra para salvar o desnivel do terreo. Nun principio contaba con só once pares de patas pero despois ampliaron a 22. Ten 36,53 m de longo e 1,60 m de ancho.

A súa función era almacenar gran de millo e de secadero. Dispón dunha pedra chamada “tornarratos” para que os roedores non cheguen á colleita.

Senda dos Faros: elementos destacados

ETAPA: Nº 30 de Lira a Muros – 22 km

VALORES CULTURAIS

  • NÚCLEOS CON IDENTIDADE LITORAL: Lira, Lariño, Muros

VALORES NATURAIS

  • ZONA DE ESPECIAL CONSERVACIÓN: Monte e lagoa de Louro
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE VALORES NATURAIS: Monte e lagoa de Louro
  • ÁREAS DE INTERESE PAISAXÍSTICO: Punta Ínsua, Monte Louro, Campo das Cortes

Monte Louro

Breve historia

Situado en Punta do Queixal en Monte Louro é un faro de quinta orde que alcanzaba 10 millas dependendo das condicións atmosféricas.

A proximidade con outros faros e a súa orientación ao interior da ría de Muros non fixeron necesarias demasiadas modificacións no seu sistema de iluminación salva para balizar un tramo marcado polos perigosos escollos de Corrubedo. Non se abordou ningunha reforma importante ata 1946 dándolle un alcance de 12 millas.

Unha vez automatizado consérvase sen cambios, estando actualmente electrificado por unha reforma efectuada en 1993.

Curiosidades, mitos e lendas

Mª Magdalena é a patroa de Louro, sempre se celebra a súa festa antes do 22 de xullo.

Existe unha antiga tradición cristiá de pintar os ovos de pascua, estes ovos simbolizan a resurrección de Cristo e a súa nova vida. Conta a tradición que Mª Magdalena foi a Roma a predicar o evanxeo despois da resurrección de cristo e en presenza do emperador romano Tiberio sostiña un ovo de galiña na man e exclamo:

“Cristo resucitou”, o emperador riuse e dixo que era tan improbable como que o ovo se volvese vermello, antes de acabar de falar o ovo volveuse vermello.

Senda dos Faros: elementos destacados

ETAPA: Nº 30 de Lira a Muros – 22 km

VALORES CULTURAIS

  • NÚCLEOS CON IDENTIDADE LITORAL: Lira, Lariño, Muros

VALORES NATURAIS

  • ZONA DE ESPECIAL CONSERVACIÓN: Monte e lagoa de Louro
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE VALORES NATURAIS: Monte e lagoa de Louro
  • ÁREAS DE INTERESE PAISAXÍSTICO: Punta Ínsua, Monte Louro, Campo das Cortes

Cabo Rebordiño

Breve historia

O enxeñeiro Salvador López Miño é o encargado de elaborar o proxecto deste faro de sexta orde cun alcance de 6 millas que se executa entre 1906 e 1907, entrando en funcionamento en 1909.

En 1923 modifícase a iluminación dándolle un novo alcance de 7 millas. Este proxecto levouno a cabo o enxeñeiro Mauro Serret.

En 1924 automatízase e prescíndese do torrero. En 1985/89 procédese á súa electrificación e é agregado ao de Punta Ínsua.

Curiosidades, mitos e lendas

Na illa da Creba na ría de Muros, aséntase un casarón construído sobre as ruínas da antiga capela da nosa Señora da Creba. A lenda máis coñecida sobre esta illa e que explica a construción da ermida relátanola Vicente Risco:

“Na Creba había mouros que tiñan un templo do seu falso Deus. Os cristiáns matáronos deixando só a filla do xefe. Esta invocou ao demo que levanto unha tempestade, afogo aos cristiáns e separou a Illa da terra.

A moura converteuse nunha gran serpe que se rodeaba de feras que afundían os barcos.

Os cristiáns foron onde un santo home que os aconsellou bendicir a illa e construír a ermida”.

Senda dos Faros: elementos destacados

ETAPA: Nº 30 de Lira a Muros – 22 km

VALORES CULTURAIS

  • BENS DE INTERESE CULTURAL: Conxunto histórico da Vila de Muros, Murallas de Muros
  • NÚCLEOS CON IDENTIDADE LITORAL: Lira, Lariño, Muros

VALORES NATURAIS

  • ZONA DE ESPECIAL CONSERVACIÓN: Monte e lagoa de Louro
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE VALORES NATURAIS: Monte e lagoa de Louro
  • ÁREAS DE INTERESE PAISAXÍSTICO: Punta Ínsua, Monte Louro, Campo das Cortes

Faro de Corrubedo

Breve historia

O rochoso cabo Corrubedo destaca polo seu perigo debido á distancia da costa dos seus numerosos baixos.

Foi o primeiro proxecto do enxeñeiro Celedonio Uribe no ano 1851.

Comezou a funcionar en 1854 cun alcance de 16 millas. Posteriormente proxéctanse modificacións e reformas para solucionar o problema da aparencia da luz que non balizaba convenientemente os baixos de Corrubedo, sendo Rafael de la Cerda o encargado do proxecto. Esta reforma a pesar das reclamacións dos gobernos europeos polos naufraxios acaecidos na zona, non se abordaría ata o ano 1921.

Novamente, dos anos vinte aos trinta, sucédense as queixas pola confusión da luz deste faro co de Sálvora, decidindo modificar o seu alcance de 30 a 26 millas.

En 1925 refórmase o edificio e 1935 procédese a súa electrificación. De 1985/89 as instalacións foron modernizadas e melloradas.

Curiosidades, mitos e lendas

A catro millas ao suroeste do cabo Corrubedo, nun lugar denominado Panarro, naufragou o “Crusat”. Un forte vento do norte arrastrouno ás pedras e pereceron 13 mariñeiros dun total de 23 homes de tripulación.

Os que se salvaron subiron a un bote de salvamento pero como enchíase de auga e ameazaba con afundirse botaron á auga a dous mozos, un deles era Jerónimo Domínguez, logo famoso xogador de fútbol e cobrador da empresa Sarasquete. Os mozos suxeitos á proa choraban e non querían soltarse. Foi Andrés Lampón Ayaso quen dixo:”antes morrer que levar un asasinato na miña conciencia” e volveunos a subir a bordo salvándose.

Senda dos Faros: elementos destacados

ETAPA: Nº 34 de Porto do Son a Corrubedo – 28 km

VALORES CULTURAIS

  • NÚCLEOS CON IDENTIDADE LITORAL: Porto do Son, Vilar, Seráns, Corrubedo

VALORES NATURAIS

  • ZONA DE ESPECIAL CONSERVACIÓN: Complexo húmido de Corrubedo
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE AVES: Complexo húmido de Corrubedo
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE VALORES NATURAIS: Complexo húmido de Corrubedo
  • PARQUE NATURAL: Complexo dunar de Corrubedo e lagoas de Carregal e Vixan
  • HUMIDAL PROTEXIDO: Complexo dás praias, lagoa e duna de Corrubedo
  • ÁREAS DE INTERESE PAISAXÍSTICO: Monte Dordo (Porto do Son), Cabo Corrubedo

Illa da Rúa

Breve historia

O protagonismo dos faros das illas da provincia de Pontevedra reside no extenso e recortado do seu litoral polo que a súa función reside en sinalizar a entrada e navegación das correspondentes rías.

A súa luz advertiría da presenza do illote e sinalizaría o centro da canle da ría de Arousa. Así mesmo, o auxe comercial de Carril e Vilagarcía facía necesario mellorar as luces que auxiliaban a navegación polo seu interior.

En 1860 redacta o proxecto deste faro de quinta orde o enxeñeiro Elduayen, pero será Angel García del Hoyo, sucesor de Elduayen, quen o leve a cabo, entrando en funcionamento en 1869.

Co paso dos anos ponse de manifesto a súa inferioridade e agrégase ao balizamento xeral da ría de Arousa, cun alcance de 13 millas. En 1993 realízase a última reforma consistente na súa electrificación.

Curiosidades, mitos e lendas

A illa de Rúa é enteiramente rochosa, formada por birlos de granito, de difícil acceso e deshabitada na actualidade.

Xorde dun fondo de 20 m. Os fondos mariños están cheos de covas, pasadizos gretas e figuras rochosas dando acubillo a unha gran diversidade de fauna e flora.

Entre as distintas formas destaca unha enorme laxa apoiada sobre tres rocas que lembra os dólmenes.

Podemos observar entre a fauna a “Estrela de Honduras”, unha estrela de mar que posúe 7 brazos e pode alcanzar 60 cm de diámetro.

Senda dous Faros: elementos destacados

ETAPA: Nº 36 de Ribeira a Boiro – 18 km

VALORES CULTURAIS

  • BENS DE INTERESE CULTURAL: Castelo de Palmeira (Ribeira), Torre-Fortaleza de Xunqueiras e Torre de Bermúdez (A Pobra)
  • NÚCLEOS CON IDENTIDADE LITORAL: Santa Uxía de Ribeira, Palmeira, A Pobra do Caramiñal, Escarabote

VALORES NATURAIS

  • ZONA DE ESPECIAL CONSERVACIÓN: Complexo Ons – O Grove
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE AVES: Complexo intermareal Umia-O Grove, A Lanzada, punta Carreirón e lagoa Bodeira
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE VALORES NATURAIS: Complexo Ons-O Grove

Punta Cabalo

Breve historia

O protagonismo dos faros das illas da provincia de Pontevedra reside no extenso e recortado do seu litoral polo que a súa función reside en sinalizar a entrada e navegación das correspondentes rías.

A situación no interior da ría da illa de Arousa serve para que os buques poidan entrar e saír con seguridade nos portos da ría.

O enxeñeiro Celedonio Uribe realiza o proxecto emprazando o edificio en Punta Cabalo, o que garantiría que a luz fose visible desde o maior número de portos e, sobre todo, desde a entrada da ría.

É o faro de dimensións máis reducidas de todos os faros galegos exceptuando o de San Antón e a Guía.

Entra en funcionamento en 1853 cun alcance de 6 millas dependendo das condicións atmosféricas e da altura do observante.

En 1924 reformouse a iluminación modificando o alcance a 13,5 millas.

A súa automatización foi parella á súa deterioración, hoxe reparado e reacondicionado para o servizo dunha luz, incluída no servizo de balizas da Autoridade Portuaria de Vilagarcía, cun alcance de 10 millas.

Curiosidades, mitos e lendas

En 1879 constrúese na illa por técnicos franceses a fábrica de D. Juan Goday Gual, considerado o fundador “efectivo” da moderna industria conserveira galega.

Foi visitada en 1881 polo monarca Alfonso XII e concedéronlle a medalla de ouro na Exposición Universal de Pesca en Londres en 1883, outra en Anveres en 1885, na Exposición Internacional de Barcelona en 1888, en París en 1889 e en Chicago en 1892.

Senda dos Faros: elementos destacados

ETAPA: Nº 40 da Illa de Arousa a Cambados – 21 km

VALORES CULTURAIS

  • BENS DE INTERESE CULTURAL: Vila de Cambados, Castro e Torre de San Sadurniño
  • NÚCLEOS CON IDENTIDADE LITORAL: Arousa, Cambados

VALORES NATURAIS

  • ZONA DE ESPECIAL CONSERVACIÓN: Complexo Ons – O Grove
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE AVES: Complexo intermareal Umia-O Grove, A Lanzada, punta Carreirón e lagoa Bodeira
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE VALORES NATURAIS: Complexo Ons-O Grove
  • ÁREAS DE INTERESE PAISAXÍSTICO: A Illa de Arousa

Faro de Punta da Guía

Breve historia

No 1847 por iniciativa dos comerciantes vigueses vinculados ás liñas de vapores marítimos en expansión e a presenza do Lazareto da illa San Simón, iníciase a demanda da instalación dun faro dentro da ría de Vigo.

Este primeiro faro galego construído no século XIX acéndese en abril de 1844 cun aparello catadióptrico de cuarta orde e un alcance de 7 millas para a luz fixa e 12 para os escintileos.

O seu sistema de iluminación foi obxecto de varias modificacións polas necesidades do crecente tráfico marítimo.

A súa electrificación variou o alcance a 20 millas, que é o que conserva actualmente.

Curiosidades, mitos e lendas

A Guía xunto con O Castro, A Madroa, O Alba, O Cepudo, O Galiñeiro, Fragoselo (Coruxo) son os sete montes que rodean a cidade de Vigo.

O nome da Guía é unha paronimia do nome que daban antigamente ao monte, Monte do Aguia.

Antigamente creouse un túnel cuxa intención era que atravesase a montaña para permitir que circulase o material bélico e as provisións, cando deixou de ser necesario converteuse nun almacén militar.

Senda dos Faros: elementos destacados

ETAPA: Nº 49 de Arcade a Vigo – 28 km

VALORES CULTURAIS

  • BENS DE INTERESE CULTURAL: Illa de San Antón (Redondela), Illa de San Simón (Redondela), Petróglifo de Gondosende “Pedras dás Augas” (Vigo)
  • NÚCLEOS CON IDENTIDADE LITORAL: A Rúa (Soutomarior), Ou Coto, Redondela, Portela, Rande, Chapela (Redondela)

VALORES NATURAIS

  • ZONA DE ESPECIAL CONSERVACIÓN: Enseada de San Simón
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE VALORES NATURAIS: Enseada de San Simón
  • ÁREAS DE INTERESE PAISAXÍSTICO: Alto dá Cabaleira (Redondela), A Guía (Vigo)

Faro Silleiro

Breve historia

A función característica deste faro sería axudar, xunto co das Cíes, a proporcionar unha entrada máis segura desde o sur da ría de Vigo ata descubrir a luz interior da Guía, ademais de ser un eficaz auxiliar para os barcos rumbo á ría de Vigo e a súa lazareto ou ao porto de Bayona.

O primeiro faro encomendouse a Joaquín Bellido e acendeuse o 31 de marzo de 1862 cun aparello catadióptrico de cuarta orde e un alcance de 17 millas.

O segundo faro, obra de Ramón Martínez Campos, pretendía substituír ao primeiro e modificar o seu alcance. Acéndese en 1924 pero mantense acendida a luz do primeiro durante un mes para que as embarcacións de cabotaxe que frecuentaban o porto de Bayona tomasen novas referencias.

En 1932 prodúcese a súa electrificación. En setembro de 1955 converteuse nun sinal aeromarítima e máis recentemente procedeuse á automatización do sinal luminoso e a súa instalación, cun alcance de 30 millas.

Curiosidades, mitos e lendas

A batería militar de Cabo Sillero abandonouse en 1998. Desde a Guerra Civil española ata esa data protexía a ría de Vigo.

Foi construída nos terreos que lles foron retirados aos veciños de Baredo despois da Guerra Civil, sen darlles nada a cambio.

Os obreiros que participaron na construción dos túneles foron os prisioneiros de guerra e os veciños da zona.

Os vellos canóns conéctanse por 200m de pasadizos baixo terra e había un túnel de evacuación, hoxe tapiado, que levaba aos montes de Baredo.

Senda dos Faros: elementos destacados

ETAPA: Nº 51 de Panxón a Portosenín – 23 km

VALORES CULTURAIS

  • BENS DE INTERESE CULTURAL: Restos da antiga igrexa visigótica de Panxón, Parador de Baiona, Zona antiga de Baiona, Petróglifo da Cabeciña (Oia)
  • NÚCLEOS CON IDENTIDADE LITORAL: San Xoán, A Ramallosa, Baiona, Ou Outeiro, Portosenín

VALORES NATURAIS

  • ZONA DE ESPECIAL CONSERVACIÓN: A Ramallosa (Baiona)
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE VALORES NATURAIS: A Ramallosa (Baiona)
  • ÁREAS DE INTERESE PAISAXÍSTICO: Cantís de Percebelleira, Cabo Silleiro

Faro de Illa Sálvora

Breve historia

O protagonismo dos faros das illas da provincia de Pontevedra reside no extenso e recortado do seu litoral polo que a súa función reside en sinalizar a entrada e navegación das correspondentes rías.

Foi pensado como un faro de cuarta orde para indicar e orientar a entrada na ría de Arousa.

En 1851 encárgaselle ao enxeñeiro Celedonio Uribe que deseña un edificio de tamaño moi reducido emprazado en Punta Besugueira, a parte máis saínte ao sur da illa.

Comeza a funcionar en 1853 cun alcance de 10 millas.

En 1902 un novo faro é proxectado por Antonio Herbella pero o seu proxecto foi rexeitado e encargado a Ramón Martínez de Campos en 1906, entrando en funcionamento en decembro de 1921. Publicacións da época defíneno como un dos faros máis modernos e mellor equipados de España.

Na actualidade está electrificado e utiliza enerxía voltaica. A súa luz ten un alcance de 21 millas.

Curiosidades, mitos e lendas

Sálvora atópase na entrada da Ría de Arousa rodeada dun cinto de illas e pedras sendo as maiores Vionta, Noro, Herbosa, Gavoteiro e Gavaceiro. Destaca Vionta cuberta de pedras que alcanzan 11 m de altura.

En 1921 vivían na illa 59 persoas, pero só 25 coñeceron o tráxico naufraxio do transatlántico “Santa Isabel” xa que era 2 de xaneiro e moitos dos poboadores estaban na costa polas festas de Ano Novo. Ao auxilio dos náufragos saíron os que quedasen na illa coas súas dornas, mulleres na súa maioría.

Senda dos Faros: elementos destacados

ETAPA: Nº 54 Etapa insular: Illa de Sálvora – 5 km

VALORES NATURAIS

  • ZONA DE ESPECIAL CONSERVACIÓN: Complexo húmido de Corrubedo
  • PARQUE NACIONAL: Marítimo Terrestre dás Illas Atlanticas de Galicia
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE VALORES NATURAIS: Complexo húmido de Corrubedo
  • ÁREAS DE INTERESE PAISAXÍSTICO: Monte de Couso, Illas de Sagres e Sálvora

Faro Illa de Ons

Breve historia

Co proxecto deste faro quedaría sinalizada a entrada á ría de Pontevedra e Marín.

Un primeiro proxecto é levado a cabo entre os anos 1861-1865 por Elduayen e García del Hoyo, entrando en funcionamento en abril de 1865 cun aparello catadióptrico de quinta orde, cun alcance en estado ordinario da atmosfera de 12 millas.

Como noutros faros galegos foi necesaria a súa remodelación para modificar as súas características dilatándose o proceso do novo faro ata 1926.

Nos últimos anos procedeuse á súa automatización. Actualmente mantén un alcance de 25 millas.

Curiosidades, mitos e lendas

A embarcación típica de Ons son as dornas cuxo orixe se relaciona coas naves normandas que invadiron as nosas costas no s. X-XI.

A adaptación á nosa contorna deu lugar a unha embarcación artesanal de madeira de manga ancha e moi estable que se manexa a remo ou a vela. A adopción da dorna a cada familia marcou o paso da pesca familiar ao cooperativismo, formando parte da tripulación tres homes e un mozo.

As xeiteiras son as dornas maiores de 5 ó 6 m de eslora para a pesca da sardiña. As polveiras son dornas menores de 3 ó 4 m para a pesca do polbo.

Senda dos Faros: elementos destacados

ETAPA: Nº 55 Etapa insular: Illas de Ons – 11 km

VALORES NATURAIS

  • ZONA DE ESPECIAL CONSERVACIÓN: Complexo Ons – O Grove
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE AVES: Illa de Ons
  • PARQUE NACIONAL: Marítimo Terrestre dás Illas Atlanticas de Galicia
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE VALORES NATURAIS: Complexo Ons-O Grove
  • ÁREAS DE INTERESE PAISAXÍSTICO: Illas de Ons

Faro de Cíes

Breve historia

A ría e porto de Vigo necesitaban desta nova luz para exercer como faro de recalada para os buques que proviñan de América ou de tránsito a Europa.

O primeiro faro de Alejandro de Olavarría comezou a funcionar 1853 cun aparello catadióptrico de segunda orde e un alcance de 31 millas, dependendo das condicións atmosféricas e da distancia do observador.

A súa localización na cúspide do monte Faro, que é a punta máis saínte do extremo sur da illa do centro revelou co tempo o grave erro que se cometeu, debido a que a luz se vía permanentemente oculta polas brumas e néboas que se asentaban a menor altura, polo cal tivo que ser reformado.

O edificio terminou deteriorándose coa retirada dos torreros e en 1978 foi necesario reconstruílo totalmente dando orixe ao actual.

Na actualidade a luz ten un alcance reducido de 16 millas.

Curiosidades, mitos e lendas

O petroleiro noruegués “Policomander” embarrancó nas Illas Cíes o 5 de maio de 1970 aínda que non chegou a afundirse.

Atribúeselle que causou a primeira marea negra de Galicia pero non é así, nin sequera a primeira da ría de Vigo onde en 1957 sufriu un accidente fronte ás Cíes o “Jannina” e en 1965 o “Yanxitas?” que curiosamente tiña o mesmo nome que adoptaría máis tarde o “Policomander”.

Senda dos Faros: elementos destacados

ETAPA: Nº 56 Etapa insular: Illas Cíes – 12 km

VALORES NATURAIS

  • ZONA DE ESPECIAL CONSERVACIÓN: Illas Cíes
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE AVES: Illas Cíes
  • PARQUE NACIONAL: Marítimo Terrestre das Illas Atlanticas de Galicia
  • ZONA DE ESPECIAL PROTECCIÓN DE VALORES NATURAIS: Illas Cíes
  • ÁREAS DE INTERESE PAISAXÍSTICO: Illas Cíes
Abrir chat
Hola
¿En qué podemos ayudarte?